برنامه هاي تضمين كيفي به وسيله صنايع تعمير موتور گسترش يابند هدف اين برنامه ها بهبود تجربه هاي ميداني به نحوي است كه سيم پيچي موتور در كارگاه تعميرات كمترين تاثير را بر روي راندمان الكتروموتور داشته باشد. اشكالهاي ايجاد شده در موتور ها در بيشتر موارد بيرينگها هستند كه اغلب به دنبال آن سيم پيچي استاتور ( عايق سيم پيچي) آسيب مي بيند. شكل 1 را ببينيد كه موقعيت قطعات داخلي يك موتور را نشان مي دهد . مقدار ميانگين و درصد توزيع تلفات در جدول 2 داده شده است . توزيع تلفات موتور ها ( به صورت درصد) در جدول 3 داده شده است .
جدول 2 : توزيع ميانگين درصدي تلفات
|
فاكتور هاي موثر در تلفات |
موتور 4 قطب |
موتور 2 قطب |
تلفات |
|
هسته،فاصله هوايي،اشباع |
21% |
19% |
تلفات هسته(wc) |
|
راندمان فن،روانكاري،بيرينگ |
10% |
25% |
تلفات اصطكاك و چرخشي(wfw) |
|
سطح مقطع هادي،طول ميانگين دورها ،دفع حرارتي |
34% |
26% |
تلفات مسي استاتور(ws) |
|
جنس ميله هاي رتور و حلقه هاي انتهايي آنها |
21% |
19% |
تلفات مسي رتور (wr) |
|
فرآيند ساخت موتور ،طراحي— ،فاصله هوايي |
14% |
11% |
تلفات پراكنده(wl) |
|
توان موتور (اسب بخار) |
نوع تلفات |
||
|
100 |
50 |
25 |
|
|
28 |
38 |
42 |
مسي استاتور |
|
18 |
22 |
21 |
مسي رتور |
|
13 |
20 |
15 |
تلفات هسته |
|
14 |
8 |
7 |
تلفات راصطكاك |
|
27 |
12 |
15 |
تلفات پراكندگي |
جدول 3: توزيع تلفات (بر حسب درصد) در موتورها با توانهاي مختلف
4- تعمير در مقابل تعويض
وقتي يك موتور دچار اشكال مي شود مالك آن با اين تصميم مواجه مي شود كه آنرا تعويض كند يا آنرا باز سازي مجدد كند كه نام ديگر بازسازي مجدد، سيم پيچي مجدد است . سيم پيچي مجدد معمولا هزينه اوليه كمتري نسبت به تعويض موتور دارد اين مطلب براي موتور هاي بزرگتر مشهودتر است.سيم پيچي مجدد در موارد بسيار نادر اگر با مهارت بالا انجام شود مي تواند راندمان را افزايش دهد هرچند كه سيم پيچي مجدد خيلي اوقات راندمان را كاهش و هزينه تلفات انرژي را افزايش ميدهد .براي آنكه بالاترين كيفيت در سيم پيچي مجدد تضمين شود بايد تجهيزات آزمايشگاهي و مدارك كافي در هنگام سيم پيچي در دسترس باشد . يك عمل بحران آفرين در هنگام سيم پيچي بيشتر موتورها تعويض سيم پيچي قديمي بدون ترميم ورقه هاي دينامو و پيچاندن سيم پيچي جديد بر روي هسته قديمي است . سيم پيچي قديمي به وسيله لايه اي از شالاك در شيار ها محكم شده اند كه مانع خارج شدن آنها از داخل شيارها در هنگام حركت موتور است . گرما ،مواد شيميايي يا نيروي مكانيكي كه يراي شل كردن و بيرون كشيدن سيم پيچ قديمي به كار مي رود اگر بيش از حد باشد مي تواند به هسته آسيب وارد نمايد. تدبير نادرست در تعويض بيرينگها ،قطر سيمها و تكنيكهاي سيم پيچي مي توانند عواملي باشند كه تنيجه آنها عملكرد ضعيف و راندمان پايين موتور است . گرچه از نظر تئوري، تعمير يك موتور با خصوصيتهاي اصلي آن ممكن است اما بررسي نتايج سيم پيچي بندرت اين مورد را نشان مي دهد . به طور ميانگين موتور هاي سيم پيچي شده داراي راندمان كمتر از زمان قبل هستند و اين مشكل مي تواند از يك كارگاه سيم پيچي به كارگاه ديگر متفاوت باشد و تنها زماني مي تواند به درستي مشخص شود كه اندازه گيريهاي راندمان قبل و بعد از سيم پيچي داده شده باشد.
1-4 نكات برجسته
از نظر تئوري امكان تعمير موتورها با راندمان مشابه قبلي يا بيشتر ممكن است اما نمونه هاي سيم پيچي همواره 1% كاهش راندمان را نشان مي دهد . صاحبان موتورها همواره با اين تصميم مواجه هستند كه يك موتور با راندمان استاندارد كه دچار اشكال شده است را تعمير يا با يك موتور نو با راندمان انرژي بالا جايگزين كنند . تصميم گيري نبايد بر اساس مقايسه پلاك موتور قديمي و جديد باشد چراكه موتور قديمي به واسطه عمر زياد و آسيبهاي برجا مانده از گذشته يا سيم پيچي مجدد پايينتر از توان درج شده برروي پلاك آن كار مي كند . به علاوه اگر موتور قديمي با تواني بيش از حد مورد نياز انتخاب شده باشد ( كه اغلب نيز چنين است) موتور جديد مي تواند كوچكتر باشد و به مقدار قابل توجه مي تواند هزينه ها را كاهش دهد . موتورهاي با راندمان انرژي بالا مي توانند عمر طولاني تري داشته باشند . هنگامي كه اين موارد در نظر گرفته شود آنگاه جايگزيني موتور آسيب ديده با راندمان انرژي استاندارد( پرهيز از سيم پيچي مجدد آن) با موتور با راندمان انرژي بالا اقتصادي به نظر مي رسد.
سيم پيچي مجدد در شرايط زير مقرون به صرفه خواهد بود
موتور ها با قدرت بالاتر از hp 125 كه كمتر از 2000 ساعت در يك سال كار كرده اند هنوز مي توانند كارا باشند و خيلي كم اتفاق مي افتد كه با تعويض آنها نتايج مطلوبي به دست آوريم به ويژه زماني كه موتور با راندمان بالاتر در دسترس نيست و هزينه برق پايين است.
صنايع تعمير موتور و مصرف كنندگان در تلاشند تا استاندارد هاي كيفيت ،آزمايش و آموزش سيم پيچي مجدد موتور را ارتقاء دهند به گونه اي كه راندمان موتورها با سيم پيچي مجدد حفظ يا حتي ارتقاء داده شود.
2-4 سياست شركت south wire در سيم پيچي مجدد
زماني كه بيشتر شركتها موتور هاي بالاتر از hp 10 را سيم پيچي مجدد مي كردند اين شركت كه يكي از بزرگترين سازندگان سيم و كابل در آمريكاست هيچ موتوري با توان پايين تر از hp 125 را سيم پيچي مجدد نمي كرد و در عوض موتور هاي با راندمان بالا را جايگزين مي كرد . فلسفه اين تدبير در زير آورده شده است
– تمام موتور هاي جديد بايد موتور هاي با راندمان بالا باشند. جدول 4 حداقل راندمان استاندارد شركت south wire را براي موتور هاي جديد نشان مي دهد . اين استاندارد ها از استاندارد nema نيز فزاتر مي رود .
– موتور هاي با توان پايين تر از hp 125 با موتور هاي با راندمان بالاتر جايگزين مي شوند و براي موتور هاي با توان بالاتر جايگزيني در صورتي انجام مي شود كه هزينه اضافي ناشي ارز خريد موتور با راندمان بالا بعد از 5 سال باز گردد.
– هنگامي كه موتور هاي با راندمان بالا مي سوزند در صورتي آنها را يسم پيچي مجدد مي كنيم كه هزينه اين كار 40% خريد يك موتور جديد باشد
– كارگاههاي سيم پيچي بايد سيستم كنترل دماي كوره داشته باشند
– انبار موتورهاي ضروري را با بهبود سيستم نگهداري سوابق موتورها ارتقاء دهيد . اين كار كمك مي كند تا تغييرات تعداد موتورها تعيين گردد . تمام موتورها در انبار بايد راندمان اانرژي قابل قبولي داشته باشند .
– موتورهاي مشخصي رادرانبار درنظر بگيريد اين موتورها بايد براساس برگشت سرمايه ، هزينه جايگزيني يا جايگزيني به جاي موتورهاي نامناسب فعلي انتخاب گردند ( اين موتور ها به عنوان stand by در نظر گرفته مي شوند) .
|
مرجع اين جدول، جدول 12-10 nema mg-1 1993 است |
||||||
|
موتور 6 قطب |
موتور 4 قطب |
موتور 2 قطب |
hp |
|||
|
حداقل راندمان |
راندمان استاندارد |
حداقل راندمان |
راندمان استاندارد |
حداقل راندمان |
راندمان استاندارد |
|
|
77 |
80 |
80 |
82.5 |
72 |
75.5 |
1 |
|
82.5 |
85.5 |
81.5 |
84 |
80 |
82.5 |
1.5 |
|
84 |
86.5 |
81.5 |
84 |
81.5 |
84 |
2 |
|
85.5 |
87.5 |
85.5 |
87.5 |
82.5 |
85.5 |
3 |
|
85.5 |
87.5 |
85.5 |
87.5 |
85.5 |
87.5 |
5 |
|
87.5 |
89.5 |
87.5 |
89.5 |
86.5 |
88.5 |
7.5 |
|
87.5 |
89.5 |
87.5 |
89.5 |
87.5 |
89.5 |
10 |
|
88.5 |
90.2 |
89.5 |
91 |
88.5 |
90.2 |
15 |
|
88.5 |
90.2 |
89.5 |
91 |
88.5 |
90.2 |
20 |
|
90.2 |
91.7 |
91 |
92.4 |
89.5 |
91 |
25 |
|
90.2 |
91.7 |
91 |
92.4 |
89.5 |
91 |
30 |
|
91.7 |
93 |
91.7 |
93 |
90.2 |
91.7 |
40 |
|
91.7 |
93 |
91.7 |
93 |
91 |
92.4 |
50 |
|
92.4 |
93.6 |
92.4 |
93.6 |
91.7 |
93 |
60 |
|
92.4 |
93.6 |
93 |
94.1 |
91.7 |
93 |
75 |
|
93 |
94.1 |
93.6 |
94.5 |
92.4 |
93.6 |
100 |
|
93 |
94.1 |
93.6 |
94.5 |
93.6 |
94.5 |
125 |
|
94.1 |
95 |
94.1 |
95 |
93.6 |
94.5 |
150 |
|
94.1 |
95 |
94.1 |
95 |
94.1 |
95 |
200 |
جدول-4: جدول حداقل استاندارد موتور هاي جديد شركت southwire
3-4 مقايسه اقتصاري سيم پيچي مجدد موتور درمقابل تعويض آن
بيشتر آناليزهاي اقتصاري دراين زمينه تنها به چند پارامنر تكيه دارند كه عبارتند از : اختلاف راندمان بين موتور جديد وموتور سوخته ، طرز استفاده (Duty factor) ، قيمت برق و قيمت ديماند . تعداد ديگر از آناليزها ملاحظات ديگري دارند كه عبارتند از : ارزش طول عمر ارزش صرفه جويي انرژي يا حداقل مصرف 0 يك آناليز جامع مي بايستي موارد زير را لحاظ كند .
1- راندمان موتور سوخته ممكن است به دليل آسيبهاي گذشته يا سيم پيچي چنددرصدي پايين تر از راندمان ثبت شده روي پلاك موتور باشد .
2- هزينه هاي موتور درطول زمان كاركرد ، ميزان صرفه جويي ناشي از افزايش راندمان يا حداقل يك تحليل ساده از برگشت سرمايه
3- در تعدادي از موارد پراهميت موتور آسيب ديده ممكن است تواني بيش از آنچه كه لازم بوده داشته باشد .اين مسئله راه را براي جايگزيني موتوري با توان پايين تر هموار مي سازد كه اين مي تواند هزينه ها را كاهش داده و اجازه مي دهد تا موتورهايي داشته باشيم كه نزديك به توان نامي خودكار كنند .
4- با نصب درست و نگهداري وخوب موتورهاي با راندمان انرژي بالا مي توانند مدت زمان بيشتري نسبت به موتورهاي سيم پيچي شده كار كنند .
به طوركلي موتورهاي جديد با راندمان انرژي بالا قيمتي معادل دوتا سه برابر بيشتر از قيمت تعمير موتورهاي زير 125HP و 6 برابر موتورهاي بزرگتر دارند با اينكه موتورهاي جديد با راندمان انرژي بالا هزينه سرمايه گذاري بيشتري نسبت به موتورهاي باسيم پيچي مجدد دارند اما به واسطه مصرف كمتر انرژي به سرعت هزينه هاي اوليه را برگشت مي دهند . همانطور كه پيش از اين گفتيم طول عمر يك موتور تجاري بالاتر از 4000 ساعت درهرسال است داده ها نشان مي دهد كه راندمان موتور سيم پيچي شده 2 درصد پايينتر از آن چيزي است كه روي پلاك آن درج گرديده است .
موتور با قدرت پايين ناديده گرفته مي شود . موتوري با صرفه انرژي بهتر انتخاب كنيد اگر
|
زمان كاركرد موتور در سال (مساوي يا بزرگتر) |
هزينه برق |
|
6000 |
.024/kwh 0 $ |
|
4000 |
03/kwh 0 $ |
|
3000 |
04/kwh 0 $ |
|
2000 |
05/kwh 0 $ |
به جز موتورهايي كه به عنوان يك بخش از يك بسته تجهيزاتي استفاده شده اند هرموتور القايي كه تواني برابر يا بيشتر 5KW داشته باشد و انتظار مي رود كه فراتر از 1000 ساعت درهرسال كاركند بايد از نوع موتورهاي با راندمان بالا انتخاب گردد (high-efficient) همچنين براساس آخرين استانداردهاي بين المللي نظير IEEE112-1991 يا IEC34-2 موردآزمايش واقع شده باشد . راندمان در باركامل براي چنين موتورهايي نبايد پايين تر از آنچه درجدول 5 آورده شده است .
|
حداقل راندمان |
توان خروجي موتور |
|
84 |
5kw<=p<7.5kw |
|
85.5 |
7.5kw<=p<15kw |
|
88.5 |
15kw<=p<37kw |
|
90 |
37kw<=p<75kw |
|
91.5 |
75kw<=p<90kw |
|
92 |
p>=90 |
جدول 5 : حداقل راندمان نامي قابل قبويل براي موتور هاي تك سرعته و چند فاز در دور نام
جدول 6 نتايج آزمايش
مرحله اول: موتور ها بدون هيچ كنترل خاصي بر روي نوار پيچي و سيم پيچي مجدد بازسازي شدند
|
كارهاي انجام شده |
نوع سيم پيچي بعدي |
نوع سيم پيچي قبلي |
تغيير راندمان |
راندمان بعد از سيم پيچي |
راندمان قبل از سيم پيچي |
ويژگي موتور |
|
|
گريسكاري مجدد بيرينگها |
3TC-1L |
3TC-1L |
-1% |
93.1% |
94.1% |
1A 100HP,60HZ,4 POLE |
|
|
-0.8% |
|||||||
|
استارترو بيرينگها تميز شدند |
|||||||
|
هر دو بيرينگ تميز شدند |
-0.6% |
||||||
|
بيرينگها تعويض شدند |
-0.5% |
||||||
|
ماشين 575 ولتي |
L-2L |
L-2L |
-0.5% |
92.4% |
92.9% |
2B 100HP,60HZ,4 POLE |
|
|
گريسكاري مجدد بيرينگها |
GC-21 |
GC-21 |
-1% |
93.5% |
94.5% |
3C 100HP,60HZ,2 POLE |
|
|
استارترو بيرينگها تميز شدند |
-0.5% |
||||||
|
هر دو بيرينگ تميز شدند |
-0.5% |
||||||
|
L-2L |
L-2L |
-0.5% |
94.5% |
95% |
4D 100HP,60HZ,2 POLE |
||
|
L-2L |
L-2L |
-0.3% |
92% |
92.3% |
5E 150HP,60HZ,2 POLE |
||
|
L-2L |
L-2L |
-0.4% |
93.3% |
93.7% |
7B 150HP,60HZ,2 POLE |
مرحله 2 : موتر ها با كنترل سيم پيچي مجدد شده اند
|
كارهاي انجام شده |
نوع سيم پيچي بعدي |
نوع سيم پيچي قبلي |
تغيير راندمان |
راندمان بعد از سيم پيچي |
راندمان قبل از سيم پيچي |
ويژگي موتور |
|
L-2L |
L-2L |
-1% |
94.3% |
94.4% |
6F150HP,60HZ,2POLE |
|
|
هسته تميز كاري نشد |
L-2L |
L-2L |
-0.2% |
89.9% |
90.1% |
9E 60HP,60HZ,2POLE |
|
L-2L |
L-2L |
-0.2% |
95.2% |
95.4% |
10D125HP,60HZ,4POLE |
|
|
L-2L |
L-2L |
-0.1% |
96.3% |
96.4% |
11F200HP,60HZ,2POLE |
|
|
هسته معيوب |
L-2L |
L-2L |
-0.7% |
89.2% |
89.9% |
14H55KW,50HZ,4POLE |
|
GC-21 |
GC-21 |
0.2% |
95.6% |
95.4% |
16H150KW,50HZ,4POLE |
|
|
3TC-1L |
3TC-1L |
0% |
94.2% |
94.2% |
18G55KW,50HZ,4POLE |
|
|
2TC-1L |
2TC-1L |
0% |
93% |
93% |
19H132KW,50HZ,2POLE |
|
|
3TC-1L |
3TC-1L |
0% |
93.9% |
93.9% |
20H45KW,50HZ,2POLE |
|
|
GC-21 |
GC-21 |
0.2% |
93.9% |
93.7% |
21J75KW,50HZ,2POLE |
موتور ولتاژ بالا
|
كارهاي انجام شده |
نوع سيم پيچي بعدي |
نوع سيم پيچي قبلي |
تغيير راندمان |
راندمان بعد از سيم پيچي |
راندمان قبل از سيم پيچي |
ويژگي موتور |
|
L-2L |
L-2L |
-0.2% |
95.5% |
95.7% |
23K 225KW 50HZ,4POLE 3300 VOLT |
شرح كد هاي به كار رفته در ويژگي موتور
3TC-1L : 3 رديف سيم پيچي متمركز يك كلاف در هر شيار
2TC-1L : 2 رديف سيم پيچي متمركز يك كلاف در هر شيار
2TC-2L : 2 رديف سيم پيچي متمركز دور كلاف در هر شيار
L-2L : سيم پيچي هم پوشاني 2 كلاف در هر شيار
GC-2L : يسم پيچي هاي متمركز در شيار ها در يك توالي چرخشي قرار دارند ( 2 كلاف در هر شيار )
GC-1L : يسم پيچي هاي متمركز در شيار ها در يك توالي چرخشي قرار دارند ( يك كلاف در هر شيار )
مرحله 3: سيم پيچي مجدد با تغيير نوع سيم پيچي و با كنترل روي فرآيند سيم پيچي
|
كارهاي انجام شده |
نوع سيم پيچي بعدي |
نوع سيم پيچي قبلي |
تغيير راندمان |
راندمان بعد از سيم پيچي |
راندمان قبل از سيم پيچي |
ويژگي موتور |
|
GC-11 |
GC-21 |
-0.6% |
95.1% |
95.7% |
8C200HP,60HZ,4POLE |
|
|
L-2L |
-0.1% |
95.6% |
||||
|
L-2L |
L-2L |
0% |
95.9% |
95.9% |
12F 150HP,60HZ,2POLE |
|
|
L-2L |
0% |
95.9% |
||||
|
L-2L |
-0.1% |
95.8% |
||||
|
3TC-1L |
3TC-1L |
-0.2% |
94.6% |
94.8% |
13G 110KW,50HZ,4POLE |
|
|
GC-11 |
-0.2% |
94.6% |
||||
|
L-2L |
GC-21 |
0.6% |
93.6% |
93% |
15J 75HP,50HZ,4POLE |
|
|
L-2L |
0.6% |
93.6% |
||||
|
L-2L |
0.7% |
93.7% |
||||
|
L-2L |
2TC-1L |
0.2% |
86.9% |
86.7% |
17H 5.5 KW,50HZ,4POLE |
|
|
L-2L |
2TC-1L |
0.8% |
84% |
83.2% |
22H 5.5KW,50HZ,4POLE |
تغييرات راندمان نسبت به راندمان قبل از سيم پيچي است
3TC-1L : 3 رديف سيم پيچي متمركز…………………………………………………………………. 1 يال در هر شيار
2TC-1L : 2 رديف سيم پيچي متمركز………………………………………………………………….. 1 يال در هر شيار
2TC2L : 2 رديف سيم پيچي متمركز……………………………………………………………………. 2 يال در هر شيار
L-2L : يسم پيچي هم پوشاني………………………………………………………………………………. 2 يال در هر شيار
GC-2L : گروه سيم پيچهاي متمركز در شيارها در يك ترتيب چرخشي قرار گرفته اند . 2 يال در هر شيار
GC-1L : گروه سيم پيچهاي متمركز در شيارها در يك ترتيب چرخشي قرار گرفته اند .. 1 يال در هر شيار
6- چه وقت بايد به جاي تعمير ، تعويض كنيم
سئوال بسيار ساده اي است . سيم پيچي مجدد يا به بيان ديگر تعمير يك موتور زماني بايد انجام شود كه ارزانتر از خريد يك موتور جديد باشد . انجام چنين اصل ساده اي ممكن است قدري مشكل تر باشد چرا كه شما بايد ملاحظات قيمت كلي را انجام دهيد شما بايد موارد زير را در نظر بگيريد:
1- هزينه اوليه تعمير در مقابل خريد يك موتور جديد
2- راندمان موتور موجود و موتور جديد پيشنهادي
3- قابليت در دسترس بودن موتور جديد
4- كاهش هزينه انرژي الكتريكي در طول زمان عملكرد موتور براي هر گزينه
5- قيمت اوراقي موتور موجود
6- امكان طراحي و نصب موتور جديد
7- هزينه هاي ناشي از توقف زود هنگام موتور تعميري يا جديد
نكته كليدي براي تصميم گيري در مورد خريد موتور جديد، ميزان صرفه جويي در مصرف ساليانه انرژي با نصب موتور جديد است.
ميزان صرفه جويي انرژي را مي توان از رابطه زير به دست آورد
KWSAVED=HP*L*0.746*(1/Eex-1/En)
كه
HP :توان نامي موتور
L : بار (جريان) مصرفي موتور به صورت درصدي از بار نامي
Een : درصد راندمان موتور موجود بعد از سيم پيچي
Een :درصد راندمان موتور جديد تعويضي
{ 12 × هزينه ديماند ساليانه ميزان×( فرمول بالا) توان صرفه جويي شده} = ميزان كل صرفه جويي
{ كيلو وات ساعت نامي ×ساعت كاركرد ساليانه موتور ×( فرمول بالا) توان صرفه جويي شده } +
نرم افزار MOTOR MASTER+ يك نرم افزار مناسب يراي انجام اين فرآيند محاسباتي است . اين نرم افزار به طور پيش فرض هزينه تعمير موتور و خريد موتور جديد را محاسبه مي كند و ميزان برگشت سرمايه يا هزينه هاي زمان كاركرد موتور تعميري و جديد را با هم مقايسه مي كند.اگر نياز به دقت بيشتر در محاسبات باشد مي تواند از ويرايشهاي جديدتر آن استفاده كرد .بهتر از همه استفاده از مشاوران قابل اطمينان يا مراكزي هستند كه خدمات موتوري انجام ميدهند.
بر اساس استاندارد، در موتور هاي آماده به كار گزينه نعمير به ندرت بر تعويض مي چربد مگر آنكه به مصرف كننده اطمينان داده شود كه راندمان موتور بالاست و راندمان بعد از سيم پيچي حفظ شود و موتور سيم پيچي شده به اندازه موتور جديد قابل اطمينان است . تمام اين موارد امكان پذير است اما تضمين شده نيست .
موتور هاي امروزي داراي راندمان بالايي هستند. اتحاديه كارخانه هاي ملي الكتريكي ( NEMA ) استانداردهاي برچسب گذاري براي انرژي-راندمان موتور هاي الكتريكي بين 1 تا 500 اسب بخار ايجاد كرده است . سند پيمان سياست گذاري انرژي و حفظ منابع طبيعي ( EPCA ) مصوب سال 1992 حداقل راندمان استاندارد براي موتور هاي 1 تا 200 اسب بخاري را تعيين كرده است . بسياري از موتور هاي با كيفيت و البته گران قيمت امروزه از اين حداقلها نيز فراتر رفته اند .
هر شركت تعميراتي با دو چالش روبروست : تجهيز را به درستي تعمير كند و به مشتريان با كمك آزمايشهاي كافي و با سند و مدرك نشان دهد كه موتور سيم پيچي شده مي تواند راندمان خود را حفظ كند . اگر از بايد ها و نبايد هايي كه در زير مي آيند پيروي كنيد به شما كمك مي كند تا از عهده هر دو چالش به خوبي برآييد.
مطالعات بيشماري جهت تعيين آثار سيم پيچي مجدد موتور بر روي راندمان آن انجام شده است . بر اساس اين مطالعات متغيرهاي زيادي شناخته شده اند كه مي توانند راندمان موتور سيم پيچي شده را تحت تاثير قرار دهند . اين متغيرها عبارتند از : حداكثر درجه حرارت هسته موتور بعد از سيم پيچي ،طراحي سيم پيچي، نوع بيرينگ،مقاومت سيم پيچي و فاصله هوايي. خط مشي هاي زير نتيجه اين مطالعاتند كه نشان مي دهند راندمان موتور هاي استاندارد معمولي و موتور هاي با راندمان بالا مي توانند در طي فرآيند سيم پيچي مجدد حفظ شوند .
EASA توصيه اكيد دارد كه مراكز تعمير موتور هاي الكتريكي به راه كارهاي عملي توصيه شده در مورد تعمير تجهيزات دوار عمل كنند و به بايدها و نبايدهايي كه در زير آورده مي شود وفادار بمانند.اين خط مشي ها شامل مقادير ايمن( بر اساس اطلاعات قابل دسترس) و عملكرد صحيح هم براي موتور هاي استاندارد معمولي و هم براي موتور هاي با راندمان بالا قابل استفاده اند . مطالعه و بررسي بيشتر اين خط مشي ها ادامه دارد و در صورت به دست آوردن اطلاعات اضافي اين خط مشي ها مورد تجديد نظر قرار خواهند گرفت .
بايدها
1- داشتن برنامه مطمئن كيفيت
2- ايجاد يك برنامه كاليبراسيون كه اطمينان از دقت تمام اندازه گيريها و آزمايشها را به همراه آورد
3- جايگزيني تمام ورقه هاي ديناموي آسيب ديده
4- ارزيابي پيچيده روي راندمان قبل از تغيير طراحي سيم پيچي
5- اندازه گيري و ثبت مقاومت سيم پيچي و درجه حرارت اتاق
6- اندازه گيري جريان و ولتاژ در آزمايش نهايي
نبايد ها
1- هسته هاي استاتور را تحت گرماي بيش از حد قرار ندهيد
2- از گرماي مستقيم و زيادي براي تخليه سيم پيچي استفاده نكنيد
3- از سند بلاست براي هسته آهني استفاده نكنيد
4- ورقه هاي دينامو را هنگام تخليه و پركردن سيم اتصال كوتاه ننماييد
5- مقاومت سيم پيچ استاتور را افزايش ندهيداز كنگره دار كردن ، پين و يا رنگ جهت سفت كردن بيرينگ پرهيز كنيد
6- بدون مشورت با مشتري هيچگونه تغييري انجام ندهيد آنچه در پيش روي شماست يك مبحث از نكات ويژه است
1-6 بايد ها
1- يك برنامه مطمئن و با كيفيت داشته باشيد مطمئن شويد كه تهيه كننده مواد اوليه شما آنچه را كه سفارش داده ايد دنبال مي كند . سيم هاي سيم پيچي را بررسي كنيد و مطمئن شويد كه قرقره ها از سازنده معتبر هستند . سيم هاي اتصال و مواد عايقي داراي اندازه درست باشند مدارك مربوط به آزمايشهاي خود به خصوص چگونگي تخليه سيم پيچي ، درجه حرارت كوره دفعات و مدت قرار دادن سيم پيچي جديد در آن را نگاه داريد. شالاك موتور را در فاصله هاي زماني كه توسط سازنده شالاك قيد گرديده است مورد آزمايش قرار دهيد .
2- يك برنامه كاليبراسيون داشته باشيد كه به وسيله آن از تمام اندازه گيريهاي صورت گرفته توسط دستگاهها اطمينان داشته باشيد . دستگاههاي اندازه گيري خود را حداقل سالي يك بار به وسيله شركتهاي انجام دهنده كاليبراسيون كاليبره كنيد . اين شركتها بايد توسط موسسه استاندارد ها و تكنولوژي هاي ملي ( NIST )، انجمن تحقيقات ملي كانادا ( NRC ) يا يك آزمايشگاه معادل اينها مورد تاييد باشند . براي آزمايش هسته ، از وسايل اندازه گيري استفاده كنيد كه مقادير RMS واقعي را قرائت كند چراكه در آزمايش هسته ولتاژها و جريانها ممكن است حاوي هارمونيك باشند .
3- آزمايش هدايت هسته استاتور قبل و بعد از تخليه آن : نتايج آزمايش هسته قبل و بعد از سيم پيچي را به عنوان سند نگاه داريد تا به مشتري نشان دهيد كه به هسته آسيبي وارد نكرده ايد
براي آزمايش تلفات هسته از اين سند مي توان استفاده كرد شما مي توانيد يك واتمتر تك فاز به مدار ببنديد همچنين مي بايد ولتاژ تحريك را به گونه اي تنظيم كنيد كه در محاسبات شما آمده است. همچنين مهم است كه اطمينان حاصل كنيد كويل استفاده شده براي تكرار آزمايش بعد تا حد امكان نزديك به آزمايش قبل باشد.
4- جايگزيني تمام ورقه هاي صدمه ديده دينامو:كليه ورقه هاي دينامو اتصال شده را جدا نماييد وقتي هسته را دوباره سر هم ميكنيد يك طرف ورقه هاي دينامو را شالاك بزنيد . شالاك را آنچنان كه توصيه شده گرم كنيد و توده هاي ورقه با يك طرف رنگ نشده را به يك طرف رنگ شده خشك اتصال دهيد ( يك ورقه دينامو داراي دو رويه است يكي شالاك خورده و ديگري بدون شالاك است . موقع وصل دو ورقه دينامو به هم يك رويه شالاك خورده از يك دينامو را به رويه بدون شالاك ديگري متصل نماييد) . اگر ورقه هاي دينامو جديد بايد بريده شود نمونه اي از آن را براي تهيه كننده ارسال كنيد .
مطمئن شويد كه تلفات در ورقه هاي ديناموي جديد برابر يا كمتر از ورقه هاي ديناموي اصلي باشد .
5- ارزيابي تاثير تغيير سيم پيچي از متمركز به لب تولب يابرعكس روي راندمان
اين نمونه ازتغيير مي تواند تاثير برتلفات سرگردان (هسته و فوكو) و مقاومت سيم پيچي را افزايش دهد.
ازتغييرات كه باعث كاهش سطح مقطع كلي هادي ها ،افزايش ميانگين طول يك دور مي شود اجتناب نماييد . بعبارت ديگر از انجام تغييراتي كه بر مقاومت كل سيم پيچي اثرمي گذارد اجتناب نمائيد . تغييرات نادرست ممكن است نه تنها راندمان بلكه سايرشرايط موتور را نيز تغييردهد.
6- مقاومت سيم پيچ و دماي اتاق را اندازه گيري وثبت نماييد . از آنجايي كه مقاومت متاثر از دما مي باشد هردو ، مقاومت ودماي سيم پيچي را اندازه بگيرد .
7- جريان و ولتاژ را درطول آزمايش نهايي ، اندازه گيري وثبت نمائيد . جريان و ولتاژ تمام فازها را اندازه گيري و ثبت كنيد. ولتاژ زياد باعث افزايش جريان بي باري مي گردد . نامتعادل شدن ولتاژ باعث نامتعادلي بيشتر در جريان ميشود اگر جريانها نامتعادلند جاي فاز ها را با هم عوض كنيد اين كار را به گونه اي انجام دهيد كه جهت چرخش موتور تغيير نكند. اكنون دوباره موتور را آزمايش نماييد كه آيا هيچ افزايش جريان روي تابلو يا موتور وجود دارد اگر اختلاف نيست موتور سالم است وگرنه ممكن است كه موتور مشكلي دارد . از يادداشتها و قرائت هايتان مطمئن شويد .
نبايدها
1- هسته هاي استاتور را زياد گرم نكنيد بخش مطالعات هسته ESA مطالعات روي هسته آهني
( 1984) وانجمن تجاري مكانيكي والكتريكي (AEMT) تعمير موتورهاي القايي ، بهترين روش درنگهداري راندمان انرژي 1994 ، ثابت كرده اند كه تاثير حرارت بالاي بستگي به نمونه عايقي ورقه هاي دينامو دارد . موارد ارگانيك ( C3 ) دردماي پايين تراز مواد غير ارگانيك ( CS )تخريب مي شوند درخاتمه روشن است كه تخليه استاتور بادماي زياد ، باعث تخريب پوشش ورقه هسته دينامو مي گردد كه باعث اتصال كوتاه بين ورقه ها ،افزايش تلفات هسته براي اين دليل EASA توصيه مي كند كه ماكزيمم دماي هسته نبايد بيش از6800F (C 3600) براي ارگانيك و F 7500 (C 4000) براي ورقه هاي غيرارگانيك ، بيشترهسته هاي جديد ممكن است تحمل درجه هاي بالا راداشته باشند اگردرباره ورقه هاي ديناموشك داريد با كارخانه سازنده تماس حاصل نماييد .
به كاتولوگ EASA بخش ……………… مراجعه نمايند.
براي تماس جهت اطلاعات به وب سايت EASA ( WWW. Easa.com) براي جلوگيري ازحرارت زياد به توصيه هاي كارخانه هاي سازنده كوره توجه كنيد ، وقتي كه كوره را بارگذاري مي نمائيد . كوره هاي متفاوت داراي دستور عملكرد متفاوتي هستند . هيچ گاه استاتورها را روي هم بگذاريد و يا استاتورهاي كوچكتر را درون استاتورهاي بزرگتر نگذاريد.
جهت خاموش كردن كوره ميبايست تبخيري كه آب را بصورت اسيدي مي پاشد بطور اتوماتيك فعال شود و زماني كه چيزي در داخل كوره آتش مي گيرد يا اگر درجه نقطه اي قطعه اي بيش از نقطه تنظيم بالا رود اين افزايش دما مي تواند بستگي به موقعيت آن دركوره داشته باشد كه مي بايستي بايك جارت ركوردرنظارت كرد.
2- از آتش مستقيم براي تخليه استفاده نكنيد ، استفاده ازگرماي بدون كنترل باعث كاهش خواص ورقه هاي هسته وكج ومعوج شدن آنها مي شود .
3- هسته آهني را سند پلاست نكنيد . پلاست با ماسه يا هرماده سخت ديگر ، مي تواند باعث اتصال كوتاه بين ورقه هاي دينامو گردد وافزايش تلفات هسته مي گردد از دانه شيشه اي ، بوت گردو ،چوب ذرت وامثالهم استفاده كنيد .
4- ورقه هاي دينامو را هنگام تخليه يا پركردن اتصال كوتاه نكنيد اگر روش تخليه سيم پيچي درست نباشد مي تواند باعث اتصال كوتاه ورقه هاي دينامو شود . بنابراين سبب افزايش تلفات هسته مي شود هنگامي كه شالاك را از شيارهاي استاتور بعداز گرم كردن خارج مي نمايند دقت و احتياط نماييد كه از افزايش قطر اجتناب شودوياسبب اتصالي درورقه هاي دينامو نشود.
5- فاصله هوايي را افزايش ندهيد . افزايش قطرداخلي استاتور يا اقدام به كاهش قطر رتور باعث افزايش فاصله هوايي مي گردد.اين روش عملكرد ، يك جريان مغناطيس كننده زياد كه ممكن است اثرات ناجور برتلفات داشته باشد به سمت موتور در هنگام كار جاري مي سازد .
6- مقاومت سيم پيچ استاتور را افزايش ندهيد .
به دقت سايز سيم را با يك ميكرومتر بعداز پاك كردن شالاك از روي سيم ،اندازه گيري نماييد . از آنجايي كه بيشتر سازنده هاي موتور امروزه ازسايزهاي يك دوم يا متريك استفاده مي كنند از واير گيج براي سايز كردن سيم استفاده نكنيد . سطح مقطع نهايي سيم نبايستي كاهش داده شود وتغييراتي كه سبب تغيير تعداد دور سيم پيچ گردد اجتناب شود.
قبل از بهم ريختن سيم پيچ به دقت ابعاد كويل را اندازه گيري و يادداشت نماييد . گام ،طول پيشاني وتعداد دور را به دقت بشماريد و مطمئن شويد كه تمام گروه كويل ها را شمرده ايد . اگراختلاف بين گروه هاي مشابه يافتيد گروه هاي مشابه رابررسي محدود نماييد . هنگام تعويض كلاف ها (كوبل ها) توجه نماييد كه گروه كلافهاي بعدي قابل سيم پيچي باشند . كشش زياد مي تواند باعث افزايش طول سيم ، بنابراين كاهش قطر ، افزايش مقاومت سيم و به دنبال آن سبب افزايش تلفات مسي استاتور مي گردد .
7- از كنگره دار كردن ، پين و يا رنگ جهت سفت كردن بيرينگ پرهيز كنيد .سفت كردن بيرينگ نبايستي توسط سنبه ،پين يا رنگ كردن انجام گيرد زيرا انجام آنها باعث شل شدن بيرينگ هنگام كار خواهد شد . شل بودن باعث افزايش اصطكاك و خراب شدن سريع بيرينگ مي شود .